چهارشنبه, ۶ آبان ۱۳۹۴، ۰۵:۰۱ ب.ظ
سواد
رسانهای یک نوع درک متکی بر مهارت است که میتوان براساس آن انواع
رسانهها را از یکدیگر تمیز داد، انواع تولیدات رسانهای را از یکدیگر
تفکیک و شناسایی کرد.
به نظر من هدف اصلی سواد رسانهای میتواند این باشد که بر اساس آن بتوان
محصول نهایی یک رسانه را از این جنبه شناخت که آیا بین محتوای یک رسانه به
مثابه یک محصول نهایی با عدالت اجتماعی رابطهای وجود دارد یا خیر.
سواد رسانهای آمیزهای از تکنیکهای بهرهوری مؤثر از رسانهها و کسب بینش
و درک برای تشخیص رسانهها از یکدیگر است. [سواد رسانهای در فصلنامه
رسانه]
در واقع اگر زمانی به نقطهای از تعارض با یک رسانه برسیم، سواد رسانهای
میتواند مانع قطع ارتباط با رسانه شود و ارتباط با رسانههای متفاوت و
تبدیل رابطه یکسویه و انفعالی به یک رابطه فعالتر را توصیه کند.
نظام رسانهای دارای سلسله مراتب است و اجزای آن قابلیت تعقیب و شناسایی را
دارد، همچنین هر رسانهای دارای محصول نهایی است یعنی مانند یک کارخانه
تمام اجزای آن اعم از زیرساختها، نرم افزارها، نیروی انسانی و غیره دست به
دست هم میدهند تا یک تولید و محصول نهایی را با اهداف از پیش تعریف شده
تحویل مصرف کننده دهند. محصول نهایی یک رسانه میتواند در خدمت تثبیت یک
طبقه یا در خدمت قدرت حاکمه باشد؛ طبقه و قدرتی که رهاییبخش و آزادیبخش
نیست. بنابراین چنین محصول نهایی رسانهای نمیتواند در خدمت عدالت اجتماعی
عمل کند، بلکه در خدمت نیروهایی است که درصدد سلب عدالت اجتماعی هستند. به
دیگر زبان میتوان پرسید که آیا آگاهی و اطلاعاتی که از رسانهها به دست
میآوریم به صلاح اجتماع هست یا خیر یا اینکه صرفا در خدمت یک طبقه است.
برخورد هدفمند با رسانه
از جمله دلایل بالا رفتن سطح آگاهی در تمامی اقشار جامعه به عنوان مخاطبین
رسانه میباشد که میتواند منجر به ایجاد ارتباطات دوسویه و مشارکتجویانه
با رسانهها از یکسو و تقویت ساختارهای دموکراتیک جامعه در راستای مباحث
نقد، مشارکت فعالانه در حوزه رسانه در بین شهروندان باشد. بنابراین آنچه در
«سواد رسانهای» میتواند مطرح باشد، آموزش مهارتهای لازم برای برقراری
ارتباطی متفکرانه و آگاهانه با رسانهها و در عین حال به وجود آوردن نگاهی
دقیق، نقاد و تحلیلی به پیامهای رسانهای (نوشتاری، دیداری و شنیداری)
میباشد.
از نظر یونس شکرخواه
سواد رسانهای (Media Literacy) در یک تعریف بسیار کلی عبارت است از یک
نوع درک متکی بر مهارت که براساس آن میتوان انواع رسانهها و انواع
تولیدات آنها را شناخت و از یکدیگر تفکیک و شناسایی کرد.
این درک به چه کاری میآید؟ به زبان ساده، سواد رسانهای مثل یک رژیم غذایی
است که هوشمندانه مراقب است که چه موادی مناسب هستند و چه موادی مضر؛ چه
چیزی را باید مصرف کرد و چه چیزی را نه و یا اینکه میزان مصرف هر ماده بر
چه مبنایی باید استوار باشد.
سواد رسانهای میتواند به مخاطبان رسانهها بیاموزد که از حالت انفعالی
و مصرفی خارج شده و به معادله متقابل و فعالانهای وارد شوند که در نهایت
به نفع خود آنان باشد. به دیگر سخن، سواد رسانهای کمک میکند تا از سفره
رسانهها به گونهای هوشمندانه و مفید بهرهمند شد.
۱
۰
۹۴/۰۸/۰۶